ΑΝΩ ΠΕΔΙΝΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ

Τα Άνω Πεδινά (ή Πάνω Σουδενά) είναι ένα από τα αποκαλούμενα Ζαγοροχώρια, τα οποία είναι διάσπαρτα στους πρόποδες της Πίνδου, στις νοτιοδυτικές πλαγιές της Τύμφης και βόρεια του Μιτσικελίου. Είναι χτισμένο γύρω από μία κεντρική πλατεία με μια μεγάλη εκκλησία, έναν πλάτανο και πλακόστρωτα δρομάκια και μονοπάτια τα οποία συνδέουν το υπόλοιπο χωριό.

Το χωριό είναι ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός καθώς διατηρεί την χαρακτηριστική ζαγορίτικη αρχιτεκτονική.

ΜΝΗΜΕΙΑ ΟΠΩΣ

Η Λαμπριάδειος Σχολή. Δωρεά του Ιωάννη Λαμπριάδη, η οποία λειτούργησε από το 1933 στο κτίριο του Παρθεναγωγείου και συνέχισε τη λειτουργία της μέχρι το 2006, οπότε έκλεισε λόγω έλλειψης μαθητριών. Από την 1/7/2014 το κτίριο της Λαμπριαδείου Οικοκυρικής Σχολής των Άνω Πεδινών μεταβιβάστηκε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Η Μονή Ευαγγελιστρίας, η οποία από το 1972 χαρακτηρίσθηκε ως διατηρητέο βυζαντινό μνημείο. Η Μονή έχει φρουριακή όψη, με ψηλά τείχη στην βορειανατολική πλευρά και κελιά στη νοτιοδυτική. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς το πότε ιδρύθηκε, όμως στη διαθήκη των ευεργετών Πασχάλη από το Καπέσοβο η Ευαγγελίστρια ονομάζεται «Παλαίωρος», δηλαδή παλιό μοναστήρι. Ιστορήθηκε το 1809 με δωρεά του Χριστόδουλου Μαρίνου και της συζύγου του. Ο δωρητής αυτός εικονίζεται στο ναό δίπλα από τη σχετική επιγραφή.

Η Μονή Αγίας Παρασκευής, το καθολικό της οποίας είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και βρίσκεται 1 χλμ.  από τα Άνω Πεδινά.

Ο ναός  του Αγίου Δημητρίου είναι τρίκλιτη βασιλική και χτίστηκε το 1793. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο, ο επισκοπικός θρόνος και ο άμβωνας του ναού χρονολογούνται από το 19^ο αι., ενώ σώζονται εικόνες 17^ου-19^ου αιώνα.

Το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου αποτελεί κτίσμα του 18ου αιώνα με ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Το παλαιό Δημοτικό σχολείο, απέναντι από την κεντρική πλατεία του χωριού, όπου φυλάσσονται βιβλία που τυπώνονταν στα μεγάλα τυπογραφεία της Ευρώπης (Βενετία, Τεργέστη, Οδησσό, Λειψία κ.ά.) την εποχή του Νεόφυτου Δούκα κατά τη διάρκεια του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

Όλα τα προαναφερθέντα μνημεία αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής, παράδοσης και ιστορίας του τόπου.

ΑΠΟ ΤΑ ΑΝΩ ΠΕΔΙΝΑ ΚΑΤΑΓΟΝΤΑΝ

Ο Δάσκαλος του Γένους και συμμέτοχος στον Ελληνικό Διαφωτισμό, εθνικός ευεργέτης, κληρικός και λόγιος, Νεόφυτος Δούκας (1760-1845). Γεννήθηκε στα Άνω Πεδινά και έζησε στη Μονή της Ευαγγελιστρίας από τα 10 μέχρι τα 18 του χρόνια.

Ο Ιωάννης Λαμπριάδης ή Δάλλας (1810-1889) γεννήθηκε στα Άνω Πεδινά, αλλά έζησε στη Βράιλα της Ρουμανίας (Βλαχίας), όπου δραστηριοποιήθηκε ως έμπορος ξυλείας και απέκτησε σημαντική περιουσία. Δώρισε χρήματα προκειμένου να ιδρυθεί στην πατρίδα του Παρθεναγωγείο ενώ στη διαθήκη του όρισε να ιδρυθεί στη γενέτειρά του Οικοκυρική Σχολή για τα φτωχά κορίτσια του Ζαγορίου.

Ο Ιωάννης Λαμπρίδης (1839-1891), ιατροφιλόσοφος, δωρητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μελετητής του ηπειρωτικού πολιτισμού.

Το πέρασμά του από τα Άνω Πεδινά έκανε και ο Μεγάλος Δάσκαλος του Γένους, ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (ο Πατροκοσμάς). Φορώντας το απλό και απέριττο ράσο του Τάγματος των Βασιλειανών και κρατώντας ένα ραβδί στο χέρι ξεκίνησε τη δύσκολη πορεία του. Κατά τη Δεύτερη περιοδεία του (1763-1773) επισκέφτηκε τα Ζαγοροχώρια, όπου πέτυχε να σταματήσουν να ομιλούν τη βλάχικη γλώσσα και να υιοθετήσουν την ελληνική. Στις 24 και 25 Αυγούστου διοργανώνεται πανηγύρι στα Άνω Πεδινά για την εορτή του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.

Στους επισκέπτες μας δύναται να γίνει σχετική ενημέρωση από την ιστορικό Μαργαρίτα Δημητριάδου για την ιστορία και την παράδοση του χωριού και του Ζαγορίου είτε στον Ξενώνα είτε στο Συνεδριακό Κέντρο του χωριού, όπου διοργανώνονται ημερίδες.